Met grote regelmaat komt het onderwerp Basisinkomen in het nieuws in de vorm van opiniestukken. Deze week verscheen er een column van twee hoog geleerden waarin een verbreding op het concept werd voorgesteld. Het gaat nog steeds uit van het economische systeem: “mensen met een goed inkomen betalen belasting en vanuit de overheid wordt dit weer verspreid onder de armen”. Maar…eerlijk zullen we alles delen: belastingheffing in Nederland… hoeveel kunnen we nog oprekken?
Out-of-the-box
De noodzakelijke voorwaarden waarop de huidige verdeelprincipes gebaseerd zijn veranderen continu en snel (zie pensioenstelsel). Als zoveel kaders zo snel veranderen, dan is ook een out-of-the-box oplossing nodig om anders te verdelen: niet alleen ongelijkheid in inkomsten, maar ook bijvoorbeeld vrije tijd. Geld dan maar helemaal afschaffen? Daar zijn we nog niet aan toe.
Trendaccelerator
Zodra een verandering geen hype meer is, maar we van een echte trend spreken, dan is de uitdaging om in dit verlengde (van de kennelijk natuurlijke behoeften van mens en organisatie) te filosoferen. Als onmiskenbare trends hebben we te maken met:
- Groeiende groep flexforce1
- Eigen verantwoordelijkheid nemen
- De oude dag valt op een later tijdstip, in lijn met langere levensverwachting
Zodra de flexforce1 meer dan 50% is, zal de norm niet meer het vaste contract (inclusief zekerheid) zijn, maar de flexibele kracht (inclusief onzekerheid). Dat moment komt eraan! Tot die tijd zorgt deze tweedeling voor ‘Verdeel en heers’. We voelen aan dat er iets anders moet gebeuren maar we weten nog niet precies wat. We staren ons blind en willen vooral niet ons persoonlijk belang uit het oog verliezen. Maar… de noodzaak is duidelijk. Het herverdelen van geld tegen armoede is eenzijdig; er is immers ook andere nood (zie toename Burn-outs). Of.. zullen we eerlijk delen waar er kennelijk overvloed van is, namelijk onzekerheid? Vaste contracten helemaal afschaffen en een maatschappij in te richten met als basis: iedereen werkt flexibel, we zijn allemaal ondernemer en verantwoordelijk voor onszelf en iedereen is onzeker! ?
Iedereen flexibel!
Hiervoor moeten we uit onze vicieuze denkcirkel gaan en versneld echte stappen ondernemen om alle vaste contracten om te zetten naar tijdelijke contracten (tot bijv max 7 jaar). Er zijn nog veel details waar we de komende jaren over in dialoog gaan. En natuurlijk moeten we nog wel een beetje belasting betalen: die zekerheid blijft. En natuurlijk zorgen we met elkaar nog steeds (of opnieuw?) voor de mensen die echt niet voor zichzelf kunnen zorgen.
Scenario denken
In het geschetste scenario zijn we gemotiveerd om ons te blijven scholen omdat we ‘kort op de bal’ kunnen spelen: we weten wanneer we opnieuw opzoek gaan naar werk en kunnen ons concreet erop voorbereiden. Duurzame inzetbaarheid gaat dan als vanzelf. Bedrijven krijgen de flexibiliteit die ze nodig hebben en zullen ook gestimuleerd worden om de complexiteit en ondoorzichtigheid van processen te verminderen: terug naar de essentie. Als laatste voordeel noem ik tijd voor zelfontplooiing en de bewustwording: allerlei psychologische, filosofische en spirituele bewegingen bewijzen de behoefte hieraan. Per saldo zal ons zelfvertrouwen weer groeien: zelfvertrouwen geeft zekerheid.
Kortom: Eerlijk verdelen van onzekerheid: Hét alternatief voor basisinkomen
Welke onderzoekscommissie zou dit onderwerp als tijdelijk project kunnen verkennen? Een tijdelijke baan is namelijk ook een echte baan ;-)!
1Flexforce= % zzp-ers en tijdelijke krachten als deel van de werkende bevolking in Nederland.